Олоҥхо дьыктаана — 2019

Өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо дэкээдэтин чэрчитинэн биллэриллибит, Ийэ тыл барҕа баайын иҥэриммит олонхо тылын-өһүн таба суруйар үөрүйэҕи олохсутар – иҥэрэр сыаллаах «Олоҥхо дьыктаана» аахсыйа быйыл аан бастаан буолла. Бүлүү улууһа бу аахсыйаттан  хаалсыбата,  сэтинньи ый 24 күнүгэр дьыктааны улуустааҕы киин библиотека тэрийэн ыытта.

Аахсыйаҕа сааһыттан, идэтиттэн уонна үөрэҕиттэн тутулуга суох баҕалаах дьон кытыннылар. Уопсайа барыта 14 киһи суруйда.

Дьыктаан тиэкиһэ П. П Ядрихинскай Бэдьээлэ «Дьырыбына Дьырылыатта кыыс бухатыыр» олоҥхотуттанн ылылынна.

Бары кыттыбыт дьоҥҥо, I Өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо дьыктаана – 2019 аахсыйаҕа  кыттыбытын туһунан туоһулуур сурук (сертификат),  онтон “Туйгун” суруйуу иһин  диплом туттарылынна.

«Олоҥхо дьыктаана» аахсыйаны нэһилиэктэргэ  олохтоох библиотекалар тэрийэн ыытыахтара.



Мария Иванова, КОО кыл. бибилэтиэкэрэ


П.П. Ядрихинскай – Бэдьээлэ
«Дьырыбына Дьырылыатта кыыс бухатыыр»

Былыргы дьыллар
Быралыйбыт быһылааннаах мындааларыгар,
Урукку хонуктар
Уларыйбыт охсуһуулаах уорҕаларыгар,
Эргэтээҕи дьыллар
Илбистээх-иирээннээх эҥэрдэригэр
Үс саха үөскүү илигинэ,
Биэс саха бииһии илигинэ
Субу аарыгыран-айгыстан турар
Аҕыс иилээх-саҕалаах,
Атааннаах-мөҥүөннээх,
Айгыр-силик бэйэлээх
Аан ийэ дойду
Ананан айыллыбыта эбитэ үһү.
Сир ийэ барахсан
Симэхтээх сири иһит
Сиксигин саҕа эрдэҕиттэн,
Сириэдийэн ситэн,
Тэлгэнэн тэрээдийэн,
Томтойо туоллан үөскүүрүгэр –
Тулхадыйыа диэн
Соҕуруу өттүнэн
Туналҕаннаах добун хайа тулааһыннанан,
Айгырыа диэн
Арҕаа саҕатынан
Аҥааттыбат Аҥаат муора дьайыҥнанан,
Холборуйуо диэн
Хотугу улаҕатынан
Будулҕаннаах муус муора модьоҕолонон,
Иэҕэҥниэ диэн
Илин өттүнэн
Имэҥнээх итии байҕал эҥэрдэнэн,
Хара байҕал хаймыыланан,
Күөх муора тулаланан
Күр муус түгэхтэнэн,
Сымара таас сыттыктанан,
Хайыр таас хаппахтанан
Өҥ буор үрүттэнэн,
Дуй буор кырыстанан,
Сирэм от мэччирэҥнэнэн,
Синньэ дьэрэкээн бэйэкэлээх
Сибэкки бичик-оһуорданан,
Үгүс элбэх дьүһүлгэннээх
Кэмэ суох киһи-сүөһү,
Халыҥ ахсааннаах хамсыыр харамай
Иилии чэчир симэхтэнэн,
Айыллан-үөскээн турдаҕа.
Субу аҕыс хаттыгастаах
Араҕас маҥан халлаан
Аан бастаан айыллыытыгар
Тараҕай таба
Кулгааҕын чэчээтин саҕа эрдэҕиттэн
Тарҕанан тараадыйан,
Кинтэйэн-киэбирэн
Томтоһуйа туоллан үөскүүрүгэр
Тулааһына туллаҥныа диэн,
Тоҕус өргөстөөх
Толомон маҥан күнүнэн
Толору көнтөстөнөн,
Сиэкэнийиэ диэн
Сэттэ тиһиктээх
Дьэллик маҥан ыйынан
Ситэрэн тэһииннэнэн,
Холборуйуо диэн
Холбооһуннаах үргэл кулукуланан,
Хойуу сулус хоойдонон,
Дьэллэҥэ сулус эҥэрдэнэн,
Үгүс сулус үрүттэнэн,
Араҕас сулус аллыҥнанан,
Уоттаах чолбон ойоҕостонон,
Уулаах былыт дугуйданан,
Хаардаах былыт халҕаһаланан,
Уулаах былыт уллуҥахтанан,
Сааллар чаҕылҕан дапсыырданан,
Сүллэр этиҥ олбохтонон,
Итии былыт иэннэнэн,
Дьайҕа былыт дьайыҥнанан,
Самаан сайын садырыыннанан,
Өҥүрүк куйаас өрөҕөлөнөн,
Ойон тахсар
Уоттаах күннээх,
Ойоҕолоон сүүрэр
Тэбиэн ыйданан,
Араҕас маҥан халлаан
Айыллан үөскээн турдаҕа.

Прокопий Прокопьевич Ядрихинскай – Бэдьээлэ (28.03.1901 с. Нам улууһун Көбөкөн нэһилиэгэр төрөөбүтэ – 04.02.1979 с. олохтон туораабыта), аатырбыт утум олоҥхоһут, норуот ырыаһыта.

Прокопий Прокопьевич олоҥхоһут буола улаатарыгар биир дойдулааҕа, Көбөкөн нэһилиэгин олоҥхоһута Игнатьев диэн киһи, Бороҕон улууһун олоҥхоһута Дөлүнньүк Дьөгүөр, Таатта улууһун олоҥхоһута Николай Малгинов уонна Мэҥэ-Хаҥалас улууһун олоҥхоһута Дьүлэй Бүөкэнниир сүрүн сабыдыалы оҥорбуттара. Бэдьээлэ тылыттан икки олоҥхо – «Дьырыбына Дьырылыатта кыыс бухатыыр» уонна «Дьырыбына Дьырылыатта уонна Тойон Дьөллүүт» толору суруллан, кинигэ буолан тахсыбыттара. П.П. Ядрихинскай «Дьырыбына Дьырылыатта кыыс бухатыыр» олоҥхону Тааттаттан төрүттээх аатырбыт олоҥхоһут Николай Малгиновтан – Көтүөхэ Уолуттан истибитин туһунан ахтар. Кини 1939 с. «Тойон Дьөллүүт» диэн бэйэтин олоҥхотунан олохтоох уус-уран самодеятельность кыттыылаахтарын көмөтүнэн биэс көстүүлээх испиктээкил оҥорон, сыанаҕа туруорбута.

П.П. Ядрихинскай – Бэдьээлэ  1939 с. СССР суруйааччыларын Сойууһугар чилиэнинэн талыллыбыта. Колхуостааһын уонна сопхуостааһын бэтэрээнэ, хас да төгүл колхоз уонна нэһилиэк сэбиэтин бэрэссэдээтэлинэн талыллан үлэлээбитэ. 1944 с. КПСС чилиэнэ. Оройуон уонна өрөспүүбүлүкэ таһымнаах уус-уран самодеятельность күрэхтэрин хас да төгүллээх лауреата. Кини көхтөөхтүк айар үлэнэн дьарыгырара, айымньыларыгар сэбиэскэй былааһы уруйдуура. Кини саҥа олоҕу хоһуйан, уруйдаан айбыт ырыалара-тойуктара «Ходуһа уһуктуута» (1964 с.), «Олоххо айхал: тойуктар» (1971 с.) диэн кинигэлэргэ бэчээттэммиттэрэ.

1969 с. П.П. Ядриханскайга Саха АССР культуратын үтүөлээх үлэһитин үрдүк аатын иҥэрбиттэрэ.


Ядрихинскай, Прокопий Прокопьевич (1901-1979). Былыргы дьыллар быралыйбыт быһылааннаах мындааларыгар…: [быһа тардыы] // Дьырыбына Дьырылыатта Кыыс бухатыыр : [олоҥхо] / П. Ядрихинскай ; [олоҥхоһут П. П. Ядрихинскай (Бэдьээлэ) тылыттан суруйда, түмүк тылын уонна хос быһаарыыларын оҥордо П. Н. Дмитриев ; А. Андреева уруһуйдара]. — Якутскай : Саха сиринээҕи кинигэ изд-вота, 1981. — С. 5-7.



Навигация: Вернуться на главную страницу

Оставить комментарий

Наш сайт использует файлы cookies, чтобы улучшить работу и повысить эффективность сайта. Продолжая работу с сайтом, вы соглашаетесь с использованием нами cookies и политикой конфиденциальности.

Принять
Обратная связь