Каратаев Игнатий Иванович (15.01.1923-17.12.2014) тохсунньу 15 күнүгэр төрөөбүтэ 95 сыла – учуобунньуктар ааптардара, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, педагогическай үлэ бэтэрээнэ, Саха АССР оскуолаларын үтүөлээх учуутала, РСФСР норуотун үөрэҕириитин туйгуна, педагогика билимнэрин кандидата, С. Новгородов аатынан бириэмийэ лауреата.
ОЛОҔУН ОЛУКТАРА
Игнатий Иванович Орто Бүлүү улууһун Үһүс Тоҕус (билиҥҥитэ Тааһаҕар) нэһилиэгэр, Сытыган диэн алааска 1923 сыллаахха тохсунньу 15 күнүгэр аҕыс оҕолоох ыалга сэттис оҕонон төрөөбүтэ. Аҕата — Иван Тимофеевич Каратаев, ийэтэ — Агафья Вениаминовна. Тааһаҕар начальнай оскуолатыгар 1931 сыллаахха аҕыс сааһыгар үѳрэнэ киирбитэ. 1936—1937 сс. үѳрэх дьылыгар төрдүс кылааһы бүтэрэн, Хампа сэттэ кылаастаах оскуолатын үөрэнэн бүтэрбитэ.
1940 с. Бүлүү куоратыгар үс ыйдаах куурсу бүтэрэн, 1940—1941 сс. үөрэх дьыла саҕаланыытыгар үөрэммит оскуолатыгар учууталынан ананан тахсыбыта. Аармыйаҕа барыан иннинэ балтараа сыл учууталлаабыта: үлэлии сырыттаҕына олунньуга Өкүндү оскуолатыгар көһөрбүттэр, үөрэх дьылын түмүктээн баран Тааhаҕар оскуолатыгар төттөрү кэлэн учууталлыыр. 1941- 42 үөрэх дьылын түмүктүүр.
1942 с. бэс ыйын 4 күнүгэр сэриигэ ыҥырыллан барар. Арҕаа фроҥҥа сэриилэһэр. Сэттэ кылаас үөрэхтээх уонна учуутал буолан сэриилэһэрин быыһыгар үөрэнэн сержант званиялаах младшай командир буолар. Сэрии устата артиллерист, минометчик, автоматчик, разведчик быhыытынан хорсуннук сэриилэспитэ. Карпат хайаларга кыргыhар, Украинаны, Чехословакияны босхолоhор. Игнатий Иванович сэриигэ сылдьыытын туhунан «Саллаат суола» диэн автобиографическай кинигэ суруйбута. Бу кинигэтэ Кыайыы 50 сылын көрсө биллэриллибит айар союзтар куонкурустарыгар бастакы бириэмийэни ылбыта. Иккитэ бааhырар: бастакытыгар Воронеж куорат таһыгар кыргыһыыга ньиэмэс гранаататын үлтүркэйэ икки уллуҥахтарын дьөлүтэ түһэр. Иккиһин Днепры туорааһын иһин бөдөҥ кыргыһыыга «Тараҕай» үрдэли ылыыга оскуолак моонньугар түһэн кыл тыыннаах хаалар. Кыайыыны Оломоуц диэн Чехословакия куоратыгар көрсөр.
1946 сыл олунньутугар демобилизацияланан төрөөбүт дойдутугар эргиллэр.
1946-47 сс. үөрэх дьыла саҕаланыытыттан Тааһаҕар начальнай оскуолатын сэбиэдиссэйинэн ананан 5 сыл үлэлээбитэ. Ити сылларга кэтэхтэн үѳрэнэн Бүлүүтээҕи педучилищены бүтэрбитэ. Онтон 1951 сыллаахха Бороҕон биэс кылаастаах оскуолатыгар саха тыла уонна математика учууталынан ананан олунньу ый бүтэһигэр дылы үлэлээбит. Онтон салгыы Бүлүүтээҕи райсовет сэкиритээринэн, өрөспүүбүлүкэ араас оскуолаларыгар учууталынан, дириэктэринэн, РайОНО инспекторынан үлэлээбит.
1958-1963 сылларга Саха государственнай университетыгар үѳрэммитэ.
1966-1989 сс. пенсияҕа тахсыар дылы РСФСР Үѳрэҕин министэристибэтин Дьокуускайдааҕы филиалын Национальнай оскуолалар кыһалҕаларын чинчийэр институтугар научнай сотруднигынан үлэлиир. 1982 сыллаахха «Лингвистические основы обучения орфографии родного языка в начальных классах» диэнүлэнэнхандьыдаатдиссертациятынкѳмүскээбитэ.
Игнатий Иванович салалтатынан саха тылыгар оҕону 6 сааһыттан үѳрэтэр толору учебно-методическай комплект бэлэмнэнэн тахсыбыта.
50-н тахса научнай үлэ, оскуола программатын, учебник, учебнай пособиялар уонна ыстатыйалар, ахтыы кинигэлэр ааптардара.
НАҔАРААДАЛАРА УОННА ЫТЫК ААТТАРА
- Аҕа дойду сэриитин II ст. уордьана (06.04.1985)
- «Хорсунуниһин» 2 мэтээллээх
- «За победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.» мэтээл
- «За доблестный труд. В ознаменование 100-летия со дня рождения Владимира Ильича Ленина» мэтээл
- Н. К. Крупская аатынанмэтээл
- Бүлүү улууһун ытык киһитэ.
23 января – 110 лет (1908 г.) назад состоялось открытие 1-го заседания уполномоченных (депутатов) Вилюйского городского общественного управления. Старостой Вилюйска избран Гаврил Михайлович Кондаков.
Уполномоченные г. Вилюйска II созыва. Сидят, слева направо:
Кондаков Михаил Михайлович — хорунжий Вилюйской команды Якутского казачьего полка;
Корякин Софрон Федорович — казак, приказчик и доверенный купца Н.А.Расторгуева;
Кондаков Гаврил Михайлович — сотник, помощник Вилюйского исправника;
Попов Гаврил Иванович — Вилюйский староста, торгующий казак;
Расторгуев Николай Алексеевич — купец 2-ой гильдии;
Расторгуев Андрей Алексеевич — торгующий мещанин (купец 2-ой гильдии);
Жирков Николай Семенович — отставной урядник;
Стоят, слева направо:
Горохов Иван Саввич — торгующий инородец;
Софронеев Петр Дмитриевич — казак («Неннэ»);
Синицын Дмитрий Дмитриевич — дворянин;
Корякин Никифор Семенович — приказчик ТД «Коковин и Басов»;
Кондаков Николай Михайлович — торгующий казак;
Попов Константин Порфирьевич — казак;
Корякин Иван Егорович — казак.
Материал подготовил ОИБ
Навигация: Назад на главную страницу