2017 сыл Кулун тутар 15 күнүгэр, оруобуна төрөөбүт күнүгэр, биһиги биир дойдулаахпыт Михаил Елисеевич Тимофеев төрөөбүтэ 85 сылын, нэһилиэгинэн — оҕотуттан оҕонньоругар тиийэ киэҥник, үрдүк тэрээһиннээхтик бэлиэтээтибит.
М.Тимофеев 1959 с. университеты бүтэрэн баран, Уус Алдан оройуонугар учууталлаабыта, Дьокуускайга радиокомитекка, киниигэ издательствотыгар редакторынан, уус-уран литература салаатын сэбиэдиссэйинэн үрдүк таһаарыылаахтык үлэлээбитэ. 1964 с. ССРС, кэлин Россия суруйааччыларын союһун чилиэнэ. Кини литератураҕа лирик поэт быһыытынан киирбитэ. Хоһоонноругар нуучча, саха биллииллээх композитордара ырыалары,моноопераны айбыттара. Соҕотох Г.Комраков М.Тимофеев хоһоонноругар 50-тан тахса ырыаны суруйбуттара. Биллиилээх ырыаһыттарбыт А.Ильина-Дмитриева, М.Попова, сөбүлээн, таптаан ыллыыллара,ыллыыллар.
Народнай поэт тылбааска утумнаахтык үгүс сыл үлэлээбитэ. Ол түмүгэр А.Пушкины, М. Ломоносовы, Е.Евтушенканы, Г. Гамзатовы, М. Каримы, Абайы, М. Джалилы,Т. Шевченконы, Казахстан, Узбекистан, Япония, Корея, Китай поэттарын сахалыы санардыбыта. Тимофеев айымньылара нууччалыы тылбаастанан 4 кинигэ буолан тахсыбыта, киин сурунаалларга бэчээттэммиттэрэ. Онон кини саха поэзиятын байытыспыт, Россия5а тиэрдиспит бөдөҥ суруйааччы буолар. Редактор быһыытынан кини далааһыннаах үлэни ыыппыта. Саха бастыҥ поэттарын – Эллэй, Л. Попов, С. Данилов, И. Гоголев о.д.а – кинигэлэрэ үгүстэрэ кини редакциятынан күн сирин көрөллөрө. Суруйааччылар союзтарын председателэ С.П. Даниловка эрэллээх доҕор, көмөлөһөөччү буолбута.
Саха литературатын төрүттээччилэр үтүө ааттара тиллиитигэр, кинигэлэрэ бэчээттэниитигэр народнай поэт оруола улахан этэ. С.П. Данилов, М.Е. Тимофеев о.д.а тэрийиилэринэн, көҕүлээһиннэринэн Эллэй, Амма аччыгыйа, Суорун Омоллоон, К. Уурастыырап бастакы народнай суруйааччылар буолбуттара. Эдэр көлүөнэ суруйааччылар литератураҕа киириилэрин хааччыйбыта.
П.А. Ойуунускай Государственнай бириэмийэтин лауреата, биллиилээх суруйааччы Н.Е. Винокуров – Урсун, «М. Тимофеев уҕараабат уохтаах, поэзиятын ыймахтааҥ» диэн кини айар талааныгар үрдүк сыанабылы биэрбиттэрэ.
***
Спортзал сцената. М.Е.Тимофеев улахан мэтириэтэ. Төрөөбүт-үөскээбит Нэлэкээ күөлүн ойуута.
Аллараа, залга: поэт айымньыларын быыстапката, сорох наҕараадалара, туттубут маллара, дьиэ кэргэнин, аймахтарын туһунан фотобыыстапка. Улахан экраҥҥа араас кэмнэрдээҕи табаарыстарын, доҕотторун кытта туспут хаартыскалара, ырыалара хоһоонноро.
Саха Республикатын, нэһилиэк Гимнын музыката иһиллэр, элбэх киһилээх хор ыллыыр.
Олохтоох дьаһалта баһылыга Иванов Андрей Иннокентьевич кылгас киирии тылы этэн туран, народнай поэт, СР культуратын үтүөлээх үлэһитэ П.А.Ойуунускай аатынан Государственнай бириэмийэ лауреата, Республика Өрөгөйүн ырыатын автордарыттан биирдэстэрэ, Бороҕон Модуттан төрүттээх Тимофеев Михаил Елисеевич төрөөбүтэ 85 сылыгар аналлаах биэчэри саҕаламмытынан биллэрэр.
Биэчэри иилээн-саҕалаан ыытааччы Семен Федоров ахтыы оҥороругар тылы биэрэр нэһилиэк Бочуоттаах олохтооҕор, колхоз-совхоз экономиката сайдарыгар олоҕун анаабыт, төрдү-ууһу анааран, төрүччүнү оҥорооччу, элбэх кинигэ авторыгар Колтовской Прокопий Степановичка.
Михаил Елисеевич төрдүн-ууһун бэрт ыраахтан саҕалаан, бүгүҥҥү күҥҥэ дылы аҕалан сэһэнин саҕалаата. Тимофеевтар оҕолорун кытта бииргэ үөскээбит буолан, хас биирдиилэрин билэр.
Биир ыалтан бүттүүн республикаҕа биллэр хас да киһи таҕыста. Ол курдук Михаил бииргэ төрөөбүтэ убайа Христофор советскай партийнай үлэһит этэ. Быраата Константин ССРС киноматографиятын туйгуна Саха Республикатын културатын үтүөлээх үлэһитэ этэ. Убайа Афанасий үйэтин тухары авиапортка үлэлээбитэ, элбэх оҕолордоох.
Үчүгэй, дьоллоох холумтаннаах ыаллар Дьэлэһиэй Түмэппиэйэптэр. Бүтүн нэһилиэгинэн ахта-саныы олоробут саамай сөптөөх.
Биһиги, Михаил Елисеевич дойдулаахтара, үөлээннээхтэрэ, онтон астынабыт, үөрэбит уонна маннык тэрийбиккитигэр махтанабыт.
Салгыы ахтыыны Михаил Елисеевичтыын институукка-университекка бииргэ үөрэммит табаарыһа Иванов Иннокентий Николаевич оҥорор: Үрдүк үөрэххэ биир факультекка үөрэммиппит, тус-туспа корпустарга олорбуппут. Хам-хаадьаа көрсүһэн ааһарбыт. Биир дойдулаахтар буолан, сүрдээх истиҥник көрсөн кэпсэтэ түһэрбит. Сааһынан миигиттэн аҕа буолан буолуо, билигин санаатахпына, наһаа туһалаах сүбэлэри биэрэрэ. Саҥарар саҥата, тыла-өһө ылыннарыылаах буолааччы.
Мииша, мин өйдүүрбүнэн, билэрбинэн, элбэх саҥата-иҥэтэ суох, сүрдээх сэмэй, көнө сүрүннээх, туохха барытыгар саха кырдьаҕаһыныы ыараҥнатан, ыраҥалаан көрөр, дириҥ толкуйдаах киḥи этэ. Михаил, кэлин билбитим , оҕо сылдьан сааскы кус соноругар сылдьан, сааскы муустаах ууттан тымныйан улаханнык ыалдьыбыт, олоҕун усталаах- туоратыгар ыарахан “мэнэрик” буолбут. Үрүҥ халааттаах аанньаллар — эмчиттэр көмөлөрүнэн, тапталлаах кэргэнэ , олоҕун аргыһа, билигин огдообото Александра Константиновна үтүө кыһамньытынан Михаил Елисеевич элбэҕи айдаҕа-туттаҕа, сахатын литературатын үүнэригэр-сайдарыгар дьоһуннаах кылааты киллэрдэҕэ.
Мин кинини нуучча чулуу уола, суруйааччы Н.Островскайга ханнылыы көрөбүт.
Биһиги, Бүлүү дьоно маннык күүстээх санаалаах, талааннаах, төрөөбүт литературатыгар элбэҕи оҥрбут суруйааччы биһиги өҥ буорбутуттан үүнэн-сайдан, үлэлээн-хамнаан айан –тутан ааспытанан киэн туттабыт.
Михаил Тимофеев «Бастыкы снайпер» документальнай сэһэнинэн инсценировка көрдөрүлүннэ. Режиссер В. Гоголева. Биллиилээх снайпер Дмитрий Гуляев ( М.Тимофеев убайа) оруолун С.Федоров итэҕэтиилээхтик оонньоото. Оттон Миша Тимофеев оруолун 2 кылаас үөрэнээччитэ Степа Быкалыров толордо. Массабай сценаларга 20-тэн тахса киһи кытынна.
Михаил Елисеевич хоһооннорунан уус-уран ааҕыы. Манна араас интэриэһинэй түгэннэр буолуталаан ыллылар. Саамай бастакынан дьааһыла иитиллээччитэ 2 саастаах Арсений Миндаев сценаҕа таҕыста уонна Михаил “Чооруостар ” диэн хоһоонун ааҕан чоргутта. Дохсун ытыс тыаһынан атаардылар.
Жюри оскуола иннинээҕи саастаахтарга Арсенийга бастакы миэстэни биэрдэ.
Алын сүһүөх кылаастарга Алена Федорова “Кыайыы” хоһоону ааҕан бастаата. Орто сүһүөх кылаас оҕолоругар Тимофей Александров “Тимир ууһа ” диэн автор убайыгар К.К.Мальцевка, биллиилээх тимир, мас ууһугар, Россия тыатын хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитигэр, Бүлүү улууһун Бочуоттаах олохтооҕор, анаабыт хоһоонун ааҕан, бастакы миэстэни ылла. Үрдукү кылаастарга Николай Кононовка жюри бастакы миэстэни анаата. Дьүүллүүр сүбэ саамай үрдүкү сыанабылын ылан, Гран-при хаһаайынынан 7 кылаас үөрэнээччитэ Айынаат Константинов буолла. Бу күрэххэ уопсайа 60-ча оҕо кытынна.
Оҕолор ааҕыылара көрөөччүлэри барыбытын астыннарда. Гран-при, бастакы үс миэстэни ылбыт оҕолор М.Тимофеев мөссүөннээх күлүмүрдүү умайар дьикти үчүгэй көстүүлээх оҥоһуктары, грамоталары туттулар, үөрдүлэр-көттүлэр, астыннылар.
Михаил Тимофеев ырыа буолбут хоһооннорунан улахан дьоҥҥо “Сулустан сураспытым…” диэн ааттаах ырыа күрэҕэ буолла. Дьүүллүүр сүбэ быһаарыытынан Зебо Абдулаева “Айыы кыыһа Аар Хатыҥ” ырыатын толорон бастаата. Иккискэ – Надежда Абрамова “Дьокуускайга хаар түһэр”, үһүскэ – Наталья Прокопьева «Табалар» таҕыстылар.
Биэчэри уопсай хаартыскаҕа түһүүнэн түмүктээтибит уонна биир дойдулаахпыт, киэн туттар киһибит Михаил Елисеевич Тимофеев дьиҥнээх төрөөбүт күнүгэр хаан-уруу дьонугар-сэргэтигэр иккистээн эргиллэн ааста диэн астынныбыт уонна тэрийээччилэргэ модельнай библиотека сэбиэдиссэйэ Саргылана Петровна Каратаеваҕа, орто оскуола коллективыгар (директор Спиридонов Март Михайловичка) махтал-баһыыба тылларын эттибит.
М.Е.Тимофеев бииргэ үөрэммит табаарыһа,
Бүлүү Бороҕонун олохтооҕо Иннокентий Н. Иванов.